Politika Arka planı

Avrupa Birliği’nin 2007-2013 bütçeleme döneminden beri ülkemizin katılım sağladığı Karadeniz Havzasında Sınır Ötesi İşbirliği Programı, AB’nin Doğu Avrupa, Güney Kafkaslar ve Akdeniz havzasındaki komşu devletler ve toplumlar arasındaki işbirliğini güçlendirme, bölgede istikrar, refah ve güvenliği arttırma amacıyla oluşturduğu Avrupa Komşuluk Politikası kapsamında yürütülen çok taraflı bir işbirliği programıdır.

Avrupa Komşuluk Politikasının finansmanını sağlayan bir mali mekanizma olan ve 1 Ocak 2007 tarihinde oluşturulan Avrupa Komşuluk ve Ortaklık Aracı (ENPI) altında yürütülen 15 sınır ötesi işbirliği (SÖİ) programından biri ENPI Karadeniz Havzasında SÖİ Programıdır. 2014-2020 döneminde ENPI’nın devamı olan Avrupa Komşuluk Aracı (ENI) kapsamında uygulanmaya devam eden Karadeniz Programı, AB’nin dış sınırlarında uygulanan 15 sınır ötesi işbirliğinden biri olmuştur.

2021-2027 döneminde AB Uyum Politikası ile yakınsanan Program, 1990 yılından beri AB Bölgesel Politikasının ve Uyum Politikasının da bir bileşeni olan Interreg başlıklı sınır bölgelerine yönelik bölgesel işbirliği mekanizması kapsamına dahil edilmiştir. AB’nin dış sınırlarında yürütülen sınır ötesi işbirliği programları için kullanılan NEXT kısaltması (NEighbourhood at EXternal Borders) alan Karadeniz Havzası Programına AB üyesi devletlerin katılımı Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu (ERDF) kapsamında finanse edilirken AB üyeliği için aday ve potansiyel aday ülkelerin katımı Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) vasıtasıyla ve ayrıca komşu ve diğer ülkelerin katılımı ise Komşuluk, Kalkınma ve Uluslararası İşbirliği Aracı (NDICI) ile desteklenmektedir.

Programın Uygulama Alanı

Programın 2007-2013 dönemindeki uygulamasından bu yana Bulgaristan (Severoiztochen, Yugoiztochen), Ermenistan (tüm ülke), Gürcistan (tüm ülke), Moldova (tüm ülke), Romanya (Güneydoğu bölgesi), Türkiye, Ukrayna (Odessa, Mykolaiv, Kherson, Zaporihzhia ve Donetsk Oblast) ve Yunanistan (Orta Makedonya, Doğu Makedonya-Batı Trakya) Programda yer almaktadır.

Ülkemizdeki Program alanına Karadeniz kıyısında ve civarında bulunan 5 Düzey II sınıflandırmasındaki 25 il dâhildir: TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli), TR10 (İstanbul), TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova), TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın), TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop), TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya), TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane).

Programın Yönetim Yapıları

İzleme Komitesi (MC): Karar alma mercii (8 ülkeden Ulusal Otorite temsilcileri)

Yönetim Makamı (MA): Uygulama mercii (Romanya Bayındırlık, Kalkınma ve Yönetim Bakanlığı)

Denetim Makamı (AA): Denetim mercii (Romanya Sayıştayı)

Ulusal Otoriteler:  Her ülke için (Türkiye: Avrupa Birliği Başkanlığı Sınır Ötesi İşbirliği Daire Başkanlığı)

Ortak Sekretarya: Uygulamaya destek (Romanya/Köstence: Güneydoğu Bölgesel Kalkınma Ajansı)

Ulusal Kontrolör: Her ülke için (TR: Avrupa Birliği Bakanlığı İzleme ve Değerlendirme Daire Başkanlığı)

Denetçiler Grubu Üyesi (MoGoA): Her ülke için (Türkiye: Hazine ve Maliye Bakanlığı Hazine Kontrolörler Kurulu)

Ulusal İrtibat Noktası: Avrupa Birliği Başkanlığı İstanbul Temsilciliği

Programa Kimler Başvurabilir

Program alanında kurulmuş tüzel kişiliğe haiz kamu ve özel kuruluşlar,

Merkezi Yönetimin Yerel Teşkilatları ve Yerel Yönetimler: Valilikler, Kaymakamlıklar, Bölge/İl/İlçe Müdürlükleri, İl Özel İdareleri, Belediyeler, Köy Muhtarlıkları

Kamu Hukukuna Tabi Kuruluşlar: Kalkınma Ajansları/İdareleri/Birlikleri, Odalar, Borsalar, Kooperatifler

Eğitim ve Araştırma Kurumları: Üniversiteler (devlet/özel), Araştırma Merkezleri, Enstitüler, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullar (Liseler, Ortaokullar, İlköğretim Okulları)

Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlar: Vakıflar, Dernekler, Birlikler, Meslek Odaları, Sendikalar, Federasyonlar/Konfederasyonlar, diğer STK'lar

Program Bütçesi

2007-2013: 38 milyon avro,

2014-2020: 54 milyon avro,

2021-2027: 94 milyon avro.